اصول مهم در ترجمه تخصصی

ترجمه تخصصی مقالات و کتب علمی، دارای تکنیک ها و روش‌های خاصی است. که اگر اصول مهم در ترجمه تخصصی رعایت نشود، به احتمال زیاد متن ترجمه‌شده، نامفهوم و پر ابهام خواهد بود و  خواننده ترجیح خواهد داد که همان متن اصلی را مطالعه کند!

کوتاه کردن جملات در ترجمه تخصصی

جملات انگلیسی در اغلب موارد طولانی هستند. ساختار زبان انگلیسی به این گونه است که می‌تواند یک جمله شامل ۲۰ کلمه یا بیشتر هم باشد. در حین ترجمه تخصصی مقالات و کتب علمی ، بهتر است که این جملات را شکسته و به جملات کوچک‌تر تبدیل کنید. حتماً لازم نیست اگر پاراگرافی دارای ۱۰ جمله باشد، در ترجمه آن، ده جمله فارسی نوشته شود. بلکه مهم، مفهوم پاراگراف است که باید به بهترین شکل ممکن به مخاطب انتقال پیدا کند. لذا اگر چند جمله ای به آن اضافه شود، خللی در ترجمه تخصصی ایجاد نخواهد کرد.

گاهی اوقات دانشجویان و اساتید  متن اصلی  را بر متن ترجمه‌شده غیر فنی و غیرحرفه‌ای ترجیح می‌دهند. به این دلیل که واژگان برخی از علوم، مانند علوم مربوط به کامپیوتر و فناوری اطلاعات، در زبان فارسی هم، همان واژه زبان انگلیسی است و پیدا کردن معادل فارسی برای آن، مشکل است.  مثلاً  computer، همان کامپیوتر ترجمه می‌شود. این خاصیت سبب می‌شود که خواندن و درک یک متن انگلیسی در این حوزه، بسیار راحت تر از ترجمه آن باشد. البته این ویژگی در علوم حقوقی معمولاً مشاهده نمی‌شود. ترجمه تخصصی در حوزه علوم حقوقی بسیار سخت تر است.

اصطلاحات و واژگان خاص در ترجمه تخصصی

نکته بعدی دانش کافی در مورد اصطلاحات و واژه‌های تخصصی است. هر روز در علوم مختلف شاهد نوآوری و فناوری جدیدی هستیم که متعاقب آن نیاز به ترجمه و معادل‌سازی واژگان و اصطلاحات آن به زبان فارسی احساس می‌شود. معادل‌سازی این واژه‌ها، اگر به صورت تحت‌اللفظی انجام شود، اغلب باعث ابهام  در ترجمه تخصصی خواهد شد. لذا توصیه می‌شود که برای ترجمه تخصصی در حوزه‌ای که در آن سر رشته‌ای ندارید، به فارغ‌التحصیلان و دانشجویان همان رشته رجوع کنید. چرا که فارغ‌التحصیلان و دانشجویان یک رشته خاص، واژگان و اصطلاحات آن رشته را به خوبی معادل‌سازی می‌کنند. برای مثال ممکن است فردی بخواهد واژه prime number  را که واژه‌ای تخصصی در حوزه علوم ریاضی است، ترجمه کند.  به احتمال زیاد آن  را (عدد نخستین  و یا عدد ابتدایی  و یا عدد اصلی)  معنی می‌کند. درحالی‌که در دنیای ریاضیات این عبارت  یعنی عدد اول (عددی که به جز یک و خودش بر عدد دیگری بخش‌پذیر نباشد) و عدد نخستین  و عدد ابتدایی معنی خاصی ندارد.   این مثال نشان می‌دهد که یک کلمه و واژه  تا چه حد می‌تواند بر روی اصالت متن تأثیر بگذارد. به همین خاطر  خواندن یک متن انگلیسی در حوزه کامپیوتر و فناوری اطلاعات بسیار راحت تر از ترجمه آن است. چون اصطلاحات رایج هستند و نیاز به یافتن معادل برای آن‌ها نیست. برای علوم مهندسی و علوم پزشکی هم تقریباً همین روند وجود دارد.

وفاداری به متن در ترجمه تخصصی

لازم نیست خود را صد در صد و بدون کوچک‌ترین تغییر، به متن وفادار کنید. حق کاهش از متن را ندارید. اخلاقاً این کار پسندیده نیست. از نظر فنی هم در ترجمه مشکل ایجاد می‌کند.  اما هر جا لازم باشد، می‌توانید از توضیحات استفاده کنید تا ابهامات در ترجمه تخصصی بر طرف شود. توضیحاتی که اصالت متن را تغییر ندهد. توصیه کارشناسان این است که در ابتدا حتماً و حتماً یک بار از روی متن به صورت روزنامه وار بخوانید. اگر بدون انجام این کار،  بخواهید ترجمه تخصصی کنید، ماهیت متن و کلیات آن را نمی‌توانید درک کنید.

تناسب ترجمه واژگان با ماهیت متن

در هنگام ترجمه تخصصی، اغلب  اولین واژه‌ای که برای ترجمه به ذهنمان می‌آید،  درست است. اما ممکن است در مواقعی ، این‌گونه نباشد. برای مثال، کلمه party دارای معانی مختلف است که بستگی به ماهیت متن، مشخص می‌شود.  اولین واژه‌ای که برای ترجمه این کلمه به ذهن متبادر می‌شود، مهمانی و دورهمی است. در متون سیاسی و اجتماعی اغلب به معنای حزب و گروه سیاسی تلقی می‌شود. در بعضی دیگر از متون به شخص و یا شی اطلاق می‌شود. لذا ماهیت متن مهم است و باید با توجه به آن، واژه متناسب برای ترجمه تخصصی را در نظر گرفت. این موضوع، در مورد مقالات علمی و دانشگاهی، بسیار مهم است. داشتن یک فرهنگ لغت که تمام معانی ممکن برای یک واژه را هم ارائه دهد، می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.

سخن آخر

توجه به اصول بالا، به مترجمین کمک خواهد کرد تا بتوانند متون تخصصی را به بهترین شکل ممکن ترجمه کنند. سایت ترجمه شما، با استفاده از دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های مختلف، ترجمه های تخصصی را با قیمت مناسب و کیفیت بالا، ارایه می دهد. شما می توانید  با مراجعه به این سایت،  سفارش ترجمه بدهید.