نقد ترجمه مطالعه، ارزیابی و تفسیر جنبه های مختلف ترجمه است.
ترجمه همواره پل میان فرهنگ ها و سرزمین ها بوده و هست. از این رو توجه به ترجمه به عنوان امری مهم در پیشبرد اهداف یک جامعه، دارای اهمیت بسیار زیادی است. ارائه معیارهایی برای تمایز ترجمه با کیفیت از ترجمه بی کیفیت یکی از مهمترین مسائل پیش رو مطالعات ترجمه است. نقد ترجمه به عنوان راهی برای تمایز ترجمه خوب و بد به رشته ترجمه معرفی شده است. می توان گفت که این رشته، با نگاهی عمیق به جنبه های مختلف ترجمه می پردازد. اگر چه باید اذعان داشت که این رشته مهم نه تنها باید نگاهی عمیق به ترجمه داشته باشد، بلکه باید ترجمه را به صورت جامع مورد نقد و بررسی قرار دهد.
قبل از پرداخت به هر موضوعی باید بدانیم نقد ترجمه به چه چیزی اطلاق می شود. نقد ترجمه یک رشته تحصیلی میان رشته ای است که با انتقاد ادبی و تئوری ترجمه ارتباط دارد. در نقدِ ترجمه، منتقد ترجمه را از نقطه نظرات و جنبه های گونان بررسی می کند و مورد نقد قرار می دهد.
اکثر مردم فکر می کنند که نقد ترجمه باید بر جنبه های منفی ترجمه تمرکز کند اما امروزه رویکردهای مدرن تر بر این باور هستند که نقد باید جنبه های مثبت کار را نیز مورد بررسی قررار دهد. یکی از اهداف مهم و برجسته نقد ترجمه، بالا بردن آگاهی در ظرافت ترجمه و بررسی این مسئله است که آیا مترجم به هدف درست و مورد نظر در ترجمه دست یافته است یا خیر.
نقد ترجمه باید به طور همزمان ویژگی های مثبت و منفی ترجمه را مورد توجه قرار دهد. یکی از اهداف انتقاد ترجمه این است که تفاوت ترجمه با ارزش با ترجمه بی کیفیت را به جامعه علمی بفهماند.
نقدِ ترجمه را می توان از چندین جنبه مختلف مورد بررسی قرار داد:
۱- واژگان
۲- ملاحظات لفظی
۳- نحو
در این رشته باید چارچوب نظری مشخصی را در نظر گرفت. چهار چوب نظری یعنی زاویه دید ما به یک ترجمه که باید متناسب با متن ترجمه باشد. بعد از انتخاب این چارچوب متن مبدا را بر اساس آن تجزیه و تحلیل می کنیم، تا جایگاه آن در محیط اجتماعی-فرهنگی زبان مبدا مشخص شود.
سپس همین تحلیل را در زبان مقصد هم انجام می دهیم تا جایگاه آن هم در جامعه مقصد به طور کامل مشخص شود. تا کنون معمولا واژه نقد و ارزشیای مترادف هم به کار می رفتند. اکثر بررسی هایی که تا کنون با نام نقد ترجمه صورت گرفته اند بیشتر از نقد کردن متن ترجمه شده، جنبه ی ارزشیابی داشته اند.
در ارزشیابی معیار دقت و وفاداری بر اساس مقدار عدم انحراف مترجم از متن مبدا سنجیده می شود و ارزشیابی می‌تواند صرفاً بخشی از نقد ترجمه باشد. نقد ترجمه، هم واجد جنبه‌ای نظری است و هم واجد جنبه‌ای عملی، در بعد نظری نقد تلاشی است برای سنجش ترجمه و بیشتر جنبه روش شناسی دارد.
اما در بعد عملی آن به بررسی موقیت ها و نقص های یک ترجمه در انتقال معانی از زبان مبدا به زبان مقصد می پردازیم. تمایز یک ترجمه موفق از ترجمه ناپذیرفتنی با ارزیابی هر دو جنبه صورت می‌گیرد، یعنی هم ارزیابی ضعف‌های یک ترجمه و هم ارزیابی مزیّت‌های آن.
عبارت نقد ترجمه را نباید با مفهوم انتقاد از متن یکی دانست. به عبارت دیگر بهتر است میان واژه “نقد” و “انتقاد” تمایز بگذاریم زیرا در نقد ترجمه هدف منتقد پیدا کردن عیب های مترجم نیست.
بَزیل هَتیم و ایان مِیسن در کتاب «گفتمان و مترجم»، ترجمه را در چهار چوبی از نشانه شناسی فرهنگیِ زبان قرار می دهند. در بعضی از موارد می بینیم که منتقد مطابق با سلیقه خودش از بخش هایی از یک ترجمه خشنود نیست و به سادگی گمان می کند که اگر به آن بخش ها اشاره کند، ترجمه را نقد کرده است. اما چنین تصوری کاملا غلط و غیر منطقی است.
هر مترجمی ممکن است هنگام ترجمه خطاهایی در درک مطلب زبان اصلی داشته باشد و منجر به ارائه ترجمه نادقیق یا حتی نادرست شود. فهرست کردن این قبیل خطا ها اصلا کار ارزشمندی به شمار نمی رود. مطابق با نظریه نیومن، اجتناب از حشو در زبان مقصد، سلیس بودن متن ترجمه و همچنین طبیعی بودن معادل های انتخاب شده جزو مهم ترین معیارهای نقد هر ترجمه ای است. و همینطور در نظریه متقدم ترِ نایدا، واکنش خواننده متن مقصد به منزله ملاکی مهم در نقد ترجمه مورد تایید قرار می گیرد به این صورت که به اعتقاد نایدا اگر خوانندگان متن مقصد همان واکنشی را به متن نشان دهند که خوانندگان متن مبدأ به متن اصلی نشان می دهند، آنگاه می توان نتیجه گرفت که مترجم از معادل های «پویا» و صحیح استفاده کرده و ترجمه او پذیرفتنی است.
در این مطلب تلاش کردیم تا به ارائه نکاتی در زمینه نقد ترجمه در زبان انگلیسی بپردازیم. امیدواریم این مطالب برای شما مفید واقع شوند.
برای سفارش ترجمه انگلیسی از اینجا وارد شوید.
دیدگاهتان را بنویسید